TGAU Hanes - Dysgu o 2025

Bydd y cymhwyster TGAU Hanes yn cefnogi'r Cwricwlwm i Gymru drwy wneud hyn:

• Cefnogi'r datganiadau o'r hyn sy'n bwysig, gan roi cyfle i'r dysgwyr:
• feithrin dealltwriaeth ddyfnach o'r cysyniadau sy'n sail i'r dyniaethau, a sut i'w cymhwyso mewn cyd-destunau lleol, cenedlaethol a byd-eang.
• casglu, cyfiawnhau, cyflwyno, dadansoddi a gwerthuso ystod o dystiolaeth
• dod i gasgliadau gwybodus ond ar yr un pryd deall y gall rhai o'r casgliadau fod yn rhannol neu'n amhendant ac y gellir eu dehongli mewn gwahanol ffyrdd
• adolygu'n feirniadol y ffyrdd mae'r digwyddiadau a'r profiadau hyn yn cael eu hamgyffred, eu dehongli a'u cynrychioli
• dysgu sut gall amrywiol fydolygon a ffactorau ddylanwadu ar eu canfyddiadau a dehongliadau nhw eu hunain a rhai pobl eraill’, gan archwilio sut a pham gall dehongliadau fod yn wahanol
• datblygu gwerthfawrogiad o hunaniaeth, treftadaeth a chynefin, gan gynnwys hanes Cymru a'r Byd
• datblygu dealltwriaeth o natur gymhleth, blwraliaethol ac amrywiol cymdeithasau, ddoe a heddiw, yn benodol straeon pobl Ddu, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol
• datblygu dealltwriaeth o achosion, canlyniadau ac arwyddocâd y newidiadau a’r rhyng-berthnasau sydd wedi ffurfio cymdeithasau ar wahanol lefelau o ddatblygiad
• deall sut mae cymdeithasau wedi cael eu trefnu, eu strwythuro a’u harwain, yn ardal leol y dysgwyr ac yng Nghymru ac yn fyd-eang yn ogystal.
• archwilio’r cysylltiadau a’r rhyng-ddibyniaethau rhwng y cymdeithasau hyn, yn y gorffennol a’r presennol, yng nghyd-destun globaleiddio byd-eang
• deall natur ryng-gysylltiedig cynaliadwyedd economaidd, amgylcheddol a chymdeithasol; cyfiawnder ac awdurdod; a’r angen i fyw mewn cymdeithas decach a mwy cynhwysol sy’n wynebu hiliaeth ac yn mynd i’r afael â’r broblem
• myfyrio'n feirniadol ar eu credoau, gwerthoedd a'u hagweddau eu hunain a rhai pobl eraill
• ystyried effaith eu gweithredoedd wrth wneud eu dewisiadau ac arfer eu hawliau a chyfrifoldebau democrataidd
• cyfiawnhau eu penderfyniadau.

Cefnogi'r egwyddorion cynnydd drwy annog dysgwyr i:

• ofyn cwestiynau ymholi cynyddol soffistigedig
• dod o hyd i wybodaeth addas, gwneud rhagfynegiadau a damcaniaethau gwybodus, a ffurfio barn ynghylch dibynadwyedd a defnyddioldeb
• ymgysylltu â gwybodaeth a chysyniadau sylfaenol cynyddol eang a dwfn er mwyn meithrin dealltwriaeth gynyddol glir a chydlynol o'r byd o'u cwmpas
• gweithio gyda nifer cynyddol o ffynonellau gwybodaeth fwyfwy soffistigedig, a dealltwriaeth gynyddol o ffyrdd o ymdrin â hanesion anghyson neu sy'n gwrthdaro
• trosglwyddo sgiliau a gwybodaeth bresennol i gyd-destunau sy'n newydd ac yn gynyddol anghyfarwydd, gan ffurfio cysylltiadau o fewn cyfnodau a lleoedd a rhyngddyn nhw, gan nodi tebygrwyddau a gwahaniaethau, newid a pharhad
• nodi cysylltiadau rhwng dysgu presennol a dysgu blaenorol. Drwy ddatblygu mwy ddealltwriaeth o'r byd, o bobl eraill ac o'r gwerthoedd sydd ganddyn nhw, mewn amseroedd, lleoedd ac amgylchiadau gwahanol.

Mae'r cymhwyster TGAU Hanes yn cael ei lunio ar sail ystyriaethau pwnc-benodol Llywodraeth Cymru ar gyfer Hanes. Bydd y cymhwyster yn:

• cynnig cyfleoedd i ddeall cyfnodau, digwyddiadau, pobl a diwylliannau gwahanol mewn hanes, gan eu harchwilio ar raddfa leol, genedlaethol a byd-eang
• cynnig cyfleoedd i ddeall arwyddocâd pobl, digwyddiadau a datblygiadau mewn hanes a sut mae'n bosibl dehongli'r rhain mewn ffyrdd gwahanol: mewn gwahanol leoedd ac ar amseroedd gwahanol
• darparu sgiliau i'r dysgwyr i ddeall, dehongli a gwerthuso tystiolaeth hanesyddol er mwyn cael y wybodaeth angenrheidiol i ffurfio barn
• darparu sgiliau i'r dysgwyr i allu gwneud synnwyr o'u lle nhw eu hunain a lle pobl eraill o fewn fframwaith profiad dynol
• cynnig cyfleoedd i ddatblygu chwilfrydedd ac empathi a hefyd y gallu i hidlo a dadansoddi'n feirniadol yr holl wybodaeth sydd ar gael i ni, ffurfio barn sy'n wybodus ac yn gytbwys gan feithrin ymdeimlad o gynefin a'r lle sydd gan bawb yn y byd.

Bydd y cymhwyster TGAU Hanes yn seiliedig hefyd ar y cysyniadau hanesyddol canlynol sydd wedi'u rhestru yn y Meini Prawf Cymeradwyo:

• parhad a newid
• tebygrwydd a gwahaniaeth
• arwyddocâd ac effaith
• achos a chanlyniad

Mae pob un o'r cysyniadau hyn yn ategu canllawiau 'Dylunio eich cwricwlwm' Llywodraeth Cymru yn ogystal â'r datganiadau o'r hyn sy'n bwysig a chamau cynnydd y Dyniaethau.